EMMEN - De rechtbank Noord-Nederland, locatie Assen, heeft op 21 maart 2024 vonnis gewezen in de zaken tegen vier personen die verdacht werden van het beramen en uitvoeren van verschillende gewapende overvallen in Emmen, waaronder de fataal afgelopen overval op de woonvoorziening van Yorneo.

Op 14 januari 2023 zijn een destijds 16-jarige en een 19-jarige verdachte naar een tankstation in Emmen gegaan, met het plan deze te overvallen. Het tankstation bleek echter al gesloten te zijn. Daarop hebben de twee verdachten besloten om een overval te plegen bij Yorneo, waar de 16-jarige verdachte op dat moment woonde. Daar heeft een confrontatie plaatsgevonden met een begeleidster, die de sleutels bij zich had van de geldkistjes waar de verdachten het op hadden voorzien. Daarbij is de begeleidster meermalen met een mes in haar nek gestoken en om het leven gekomen. De rechtbank acht bewezen dat het de 16-jarige verdachte is geweest die de fatale messteken heeft toegebracht. De 19-jarige verdachte heeft een minderjarige bewoonster van Yorneo, die op het geweld was afgekomen, in bedwang gehouden en zelf ook nog geweld tegen de begeleidster gepleegd, door haar tegen het hoofd te schoppen toen ze op de grond lag. De rechtbank is van oordeel dat beide verdachten schuldig zijn aan de dodelijk afgelopen overval.


De rechtbank acht ook bewezen dat een derde verdachte, een destijds eveneens 19-jarige man die in Emmen woonde, medeplichtig is geweest aan de overval bij Yorneo. Deze verdachte had onder andere het mes ter beschikking gesteld waarmee de begeleidster om het leven is gebracht. Dat het oorspronkelijke plan was om een tankstation te overvallen en dat de andere twee verdachten op eigen houtje bedacht hadden om naar Yorneo te gaan, doet aan de schuld van deze verdachte niet af.

Wel veroordeling voor andere strafbare feiten, geen criminele organisatie

Alle drie de verdachten worden nog veroordeeld voor andere strafbare feiten, onder meer berovingen, diefstallen en mishandeling. De rechtbank heeft overwogen dat een deel van deze strafbare feiten, waaronder het beramen van de overval op het tankstation en van een overval op de McDonald’s in Emmen, vooraf is besproken in de woning van de 19-jarige verdachte in Emmen. Omdat alles in een paar dagen tijd heeft plaatsgevonden en de strafbare feiten in wisselende samenstelling zijn uitgevoerd, is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake geweest van een structureel en duurzaam samenwerkingsverband, en kan de groep dus in juridische zin niet als een criminele organisatie worden beschouwd. Dat doet aan de individuele verantwoordelijkheid van de verdachten voor de strafbare feiten waarbij zij betrokken zijn geweest niet af.

Een vierde verdachte is door de rechtbank vrijgesproken van betrokkenheid bij het beramen van overvallen. Deze man is wel veroordeeld voor mishandelingen, diefstal en heling.


Straf

Naar het oordeel van de rechtbank is sprake van zeer ernstige strafbare feiten. De gewelddadige dood van de begeleidster, een nog jonge vrouw van 26, door één van haar eigen cliënten heeft niet alleen de nabestaanden onherstelbaar leed toegebracht, maar heeft ook een grote impact gehad op haar collega’s en binnen de jeugdhulpverlening in het algemeen. Ook voor de minderjarige bewoonster, die getuige moest zijn van deze afschuwelijke gebeurtenis terwijl ze door één van de verdachten in bedwang werd gehouden, is de impact enorm geweest. De rechtbank rekent dit de verdachten zwaar aan.

De 16-jarige verdachte was ten tijde van de overval nog minderjarig. Hoewel de wet de rechter de mogelijkheid biedt om 16- en 17-jarigen in uitzonderingsgevallen als volwassenen te straffen, heeft de rechtbank daar niet voor gekozen. Dat de consequentie daarvan is dat de maximale straf beperkt is tot twee jaar jeugddetentie, realiseert de rechtbank zich terdege. Dat het leed van de nabestaanden en de schok die de dood van de begeleidster in de samenleving teweeg heeft gebracht gevoelsmatig een veel zwaardere straf rechtvaardigt ook. Uitgangspunt is en blijft echter dat een minderjarige als minderjarige wordt bestraft. Naast de jeugddetentie legt de rechtbank deze verdachte een PIJ-maatregel op, omdat bij hem sprake is van ernstige psychische problematiek en het gevaar op herhaling hoog is. Deze maatregel kan zo nodig later omgezet worden in een TBS-maatregel.

Bij de 19-jarige verdachte wordt wel als volwassene bestraft. De rechtbank houdt er in zijn geval rekening mee dat hij verminderd toerekeningsvatbaar is en niet de fatale steek heeft toegebracht. Hij wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes jaar en tot de maatregel van TBS met dwangverpleging. De andere 19-jarige verdachte, die medeplichtig was aan de overval bij Yorneo, krijgt een gevangenisstraf van vier jaar opgelegd. De vierde verdachte, die naar het oordeel van de rechtbank niet betrokken was bij de overvallen, is veroordeeld tot een gevangenisstraf van zes maanden.